Postaci średniowiecza i chrzescijaństwo a edukacje w średniowieczu :)

http://pedagogika-psychologia.blog.pl/tag/szkoly-parafialne/  [11.12.2013]

Podział Średniowiecza na fazy:

• Wczesne średniowiecze – 476 – X włącznie

• Pełne średniowiecze – XI – XIII

• Późne średniowiecze – XIV – XV

• Boecjusz – interesowała go filozofia, matematyka, astronomia, napisał dzieło „ O pocieszeniu jakie daje filozofia” – szereg zagadnień filozoficznych, twierdził, że siedem sztuk wyzwolonych to nauki niezbędne do zrozumienia pisma świętego. Uważał, że astrologia w wydaniu Ptolemeusza powinna być nauczana w szkole, tak samo jak geometria Euklidesa i filozofia Arystotelesa.

• Kasjodor – VI wiek interesuje się poziomem wykształcenia kleru, twierdzi, że wykształcenie ich przyczyni się do rozwoju oświaty. Radził w nauce korzystać z fragmentów dzieł starożytnych tłumaczonych na łacinę. Jako pierwszy scharakteryzował program nauczania na bazie siedmiu sztuk wyzwolonych, określił jakie są potrzeby kościoła i jaka wiedza z zakresu siedmiu sztuk wyzwolonych będzie stosowana w szkolnictwie. Stworzył nazwę triwium dla pierwszych trzech sztuk wyzwolonych i określił jaką wiedzę z tych przedmiotów należy wprowadzić, dbał o rozwój teologii, stworzył nazwę qatriwium dla pozostałych czterech sztuk wyzwolonych.

• Wzrost poziomu życia ludzie mają potrzeby materialne, które są zaspokajane przez miasta – rozwój miast, tworzą społeczeństwo burżuazyjne ( początki), nowa klasa będzie stawiałam żądania, potrzeby, grupy rządzące ( królowie) oczekują podniesienia poziomu oświaty ( szkolnictwo wyższe), nadają przywileje osobą szerzącym oświatę ( nauczyciele), teologia – najważniejsza nauka oraz prawo kanoniczne, administracja.

• Władza państwowa (królowie, książęta)

• Władza papieska

• Władza miejska ( samorząd miejski)

• Paryski:

• Boloński:

1364 – powstanie uniwersytetu w Krakowie, Kazimierz Wielki, wcześniej w Pradze – teologia

• Dyktowanie

• Wyłapywanie przez studentów, co jest najważniejsze.

Najazdy plemion barbarzyńskich, które przywędrowały ze wschodu i północy przyczyniły się do spustoszenia terenów nad Morzem Śródziemnym, nie doprowadziły jednak do całkowitego zniknięcia szkolnictwa rzymskiego. Część królów barbarzyńskich przejawiała zainteresowanie kulturą i oświatą. Interesowali się kulturą łacińską, gdy opanowali Rzym, nie zniszczyli szkół. Longobardzi najechali na PN. Włochy i doprowadzili do upadku szkolnictwa. W Europie Pd. coraz mocniej wzmacniały się struktury kościoła – powstały liczne biskupstwa ( między Vi – VIII) i organizowały oświatę, powstały liczne klasztory dbające o rozwój oświaty. Przy każdym kościele jest szkoła wewnętrzna ( przygotowuje się przyszłych duchownych) lub zewnętrzna ( nauki dla osób świeckich)

Wybitni ojcowie kościoła:

Również na północy wyspy były enklawy, gdzie dbano o poziom kształcenia np. tereny Irlandii, która uniknęła panowania rzymskiego, kapłani, celtyccy(druidzi) dbali o poziom oświaty, prowadzili szkoły (poganie)

W V wieku doszło do ewangelizacji Irlandii za sprawa św. Patryka – Irlandia przyjęła chrzest.

Szkoły prowadzone przez druidów w V i VI wieku reprezentowały bardzo wysoki poziom, początki nauczania rozpoczynały się języku ojczystym, potem doszła łacina, wykorzystywali zabytki literatury irlandzkiej. Druidzi zaczęli odbywać podróże, w trakcie których szerzyli oświatę ich nauki wykorzystywał m.in. Karol Wielki. Karol wielki pragnął wykorzystać oświatę do cementowania podbitych terenów.

Benedyktyni – praca, modlitwa nauka

Szkoły pałacowe – Karol Wielki zorganizował na wzór szkół rzymskich, szkołę pałacową. Wśród jej nauczycieli znaleźli się m.in. włoscy uczeni, dawni mnisi, druidzi, benedyktyni. Kierownictwo zostało powierzone Alkwionowi, który był organizatorem oświaty w państwie Karola Wielkiego. Przygotował program nauczania, który obejmował 7 sztuk wyzwolonych, elementy medycyny i architektury, dbano o przygotowanie praktyczne. Była to szkoła dla członków rodziny królewskiej oraz synów i córek arystokratów. Szkoła przygotowywała do ruchów dyplomatycznych. Po zakończeniu absolwenci tworzyli coś w rodzaju akademii lub też towarzystw naukowych, gdzie spotykali się co jakiś czas i prezentowali wytwory swojego intelektu ( poezję, rozprawy filozoficzne). Później zrodził się konflikt między królem a kalwinem, który chciał wysunąć na przód naukę dla kościoła, który powinien być najlepiej wykształcony. Karol usunął Alkwina i powołał biskupa Orleanu – Teodulfa, który wydał zarząd na mocy, którego miano powoływać szkoły przy wszystkich kościołach na terenie cesarstwa, w których to szkołach kształceni byli wszyscy chętni chłopcy niezależnie od ich statusu społecznego. Szkoły te miały być utrzymywane przez państwo i kościół a nie rodziców, nauka miała być bezpłatna. Po śmierci Karola pomysł ten obalono.

W XIII wieku pojawiła się sieć szkół parafialnych.

Wychowanie i szkolnictwo w Polsce w dobie średniowiecza

Autorytetami jeśli chodzi o rozwój szkolnictwa w Polsce byli Antoni Karbowiak i Jan Ptaśnik.

Chrześcijaństwo w wersji zachodnio – rzymskiej, szkolnictwo tworzone na wzór szkół chrześcijańskich, powstałych wcześniej w Europie zachodniej. Polska opóźniona o kilka wieków w rozwoju oświaty w stosunku do Europy zachodniej.

Część badaczy uważa, że pierwsza szkoła powstała w Polsce w 968 roku i miała charakter misyjny. Nie ma na to dowodów, ale uważa się, że takich szkół mogło być kilka. Uczono w nich duchownych. Utworzono arcybiskupstwo w Gnieźnie i biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Stają się one bazą dla powstających w Polsce szkół. Do Polski przybywają zakonnicy z zachodniej Europy by nauczać, głównie Włosi, Francuzi, Niemcy.

Za panowania Chrobrego na ziemiach Polskich powstają liczne klasztory, przy których powoływano szkoły zakonne.

Karbowiek twierdził, że od początku istnienia państwa do przełomu XII i XIII powstała znaczna ilość szkół katedralnych i kolegiackich – w XIII wieku było 13 kat. I 14 kol. Pod koniec XV 17 lat. I 30 kol. Były jeszcze szkoły zakonne i parafialne.

W 1215 roku IV sobór Laterański uchwalił, że w całej Europie mają powstać szkoły nowego typu zwane parafialnymi. Szkoły powstały zarówno na terenie miast jak i wsi, lecz w przypadku szkół miejskich mają 2 wpływy, albo odpowiedzialne za nie były miejskie samorządy albo też samorząd i kościół, na wsiach wyłącznie kościół zakładał szkoły parafialne.

Przyspieszenie rozwoju szkolnictwa nastąpiło, gdy powstał Uniwersytet Krakowski (1364), który dostarczył kadry nauczycielskiej.

Tylko niewielka ilość szkół opierała swój program na 7 sztukach wyzwolonych większość korzystała tylko z triwium.

Scholastikus – nauczyciel uczący w szkole katedralnej, a potem na każdego nauczyciela mówiona scholastyk.

Szkoła parafialna - czytanie i pisanie, początki gramatyki łacińskiej, znajomość psalmów i śpiewów kościelnych i kalendarza.

Szkoły katedralne i kolegiackie – analiza lektur szkolnych, gruntowna znajomość łaciny, lektury z okresu klasycznego, głównie chodziło o wskazówki moralne, które zawierały teksty autorów rzymskich, lektury utworów religijnych ( żywoty świętych) teksty historyczne (kroniki Kadłubka),powstały drobne utwory dotyczące kwestii moralnych, literatura miłosna – tylko te fragmenty, które powodowały obrzydzenie do miłości, bo tylko miłość do Boga jest akceptowana, nauka retoryki, pisania urzędowych dokumentów, dialektyka, logika.

Jeśli w szkole było qatriwium miało ono cele teologiczne.

Szkolnictwo Średniowiecz dba o karność – częste kary fizyczne, rózga jest symbolem władzy nauczyciela, nauka pamięciowa, tragiczne warunki, ciemne, ciasne, brudne sale. – pedagogika strachu

Uniwersytety w czasach średniowiecza

Sytuacja w Europie od XI – XV:

XI:

Typy kontroli nad uniwersytetami:

Arabowie opanowujący Hiszpanię interesują się wszystkimi naukami starożytnymi. Pośredniczą i przypominają, że trzeba do nich powracać.

Piotr Abelard – uczony, gromadził w Paryżu uczniów

XII w Europie pojawiają się wyższe uczelnie.

Studium generalne

Nacja – tworzą ją studenci pochodzący z tego samego obszaru geograficznego.

Znika studium generalne i pojawiają się uniwersytety:

Typy uniwersytetów:

- rektor i profesorowie otrzymują uposażenia od kościoła – beneficja

- studenci bardzo młodzi

- czuwa nad nimi papież

- teologia – najważniejsza nauka, medycyna, prawo kanoniczne, siedem sztuk wyzwolonych.

- studenci są podporządkowani profesorom

- studenci mają bardzo duże prawa, mogą wybierać sobie profesora, bo płacą mu za wykłady na czele uczelni stoi rektor, którego wybiera się wśród studentów – przynajmniej 20 kilku letni, zamożny.

- układ demokratyczny – większa wolność

- prawo rzymskie – najważniejszy przedmiot, nie ma teologii

- typ uczelni bardziej świecki.

Wiek XIV część cech uniwersytetu paryskiego i bolońskiego

Sytuacja w Polsce:

Kazimierz Wielki uważał, że większą rangę będzie miał uniwersytet, jeśli będzie teologia. Musiał mieć zgodę papieża, ale jej nie dostał. Dlatego zmuszony był wybrać wzór boloński ( bolońsko – neapolitański) Po jego śmierci uniwersytet podupadł. Władysław Jagiełło z Jadwigą starali się przywrócić mu świetność. Chciano też zmienić organizację. 1400 – dokument – uniwersytet w Krakowie wznawia działalność ale ma typ paryski.

Podstawowe źródło nauczania Pismo Święte – teologia, prawo kościelne ( kanoniczne) – dekrety wydane przez sobory i dokumenty redagowane w kurii rzymskiej, prawo rzymskie – analiza kodeksu cesarza Justyniana, medycyna – pisma Hipokratesa i Galena, filozofia – teksty Arystotelesa.

Formy nauczania – wykład:

Pojawiają się repetytoria – czyli pamięciowe utrwalanie wiedzy.

Kwodlibet – studenci mieli prawo pytać, a nauczyciele odpowiadać

Forma zakończenia - private exam – dwie części –egzamin publiczny, studenci mogli zadawać pytania profesorowi

Zródło : ,,historia wychowania wykład '